Zaliczyć zgon czyli krótka forma komiksowa i słów kilka o zinie Hurra

Dziś prezentuję komiks z 2011 roku Zaliczyć zgon (dla niecierpliwych: link do niego na samym końcu wpisu). Pojawił się po raz pierwszy w maju ówczesnego roku w krótkim zinie Hurra, wraz z pracami Jana Mazura, Jakuba Dębskiego, Roberta Sienickiego i Olgi Wróbel. Warto w tym miejscu przytoczyć "patyczakowy manifest" z pierwszej strony :

Odrzucamy zgniłe truchła realizmu, estetyzmu, turpizmu i wszystkich innych szkół dążących do zindywidualizowanego przekazu. Bezlitośnie bezcześcimy ich zwłoki i napełniamy je sokami naszych fantazji - wszystko to w formie jednolitej, prostej, czystej, gdzie przekaz uwolniony jest spod niesprawiedliwego jarzma formy plastycznej. Plujemy w twarz rosińskiemu* i gwałcimy plecy konia! Sprzeciwiamy się niesprawiedliwemu podziałowi na umiejących i nieumiejących rysować. Patyczaki to ostateczna forma komiksu, w której nie ma beztalenci i geniuszy, impresjonistów i kartonistów**. Wszyscy są równi! To nasz dar dla sztuki komiksu i sztandar, który nieść będziemy ponad zgliszczami starego świata.

* nazwisko napisane jest w oryginalnym tekście z małej litery

** chodzi o "cartoon", a dokładnie cartoonowy styl rysowania.

Ten manifest to oczywiście żart, bo jak pokazały publikacje wewnątrz zina, styl opowiadania i rysowania potrafił być skrajnie różny. Jan Mazur powołuje się na Joannę Tokarską-Bakir w pornożarcie o postrzeganiu symboli, a Robert Sienicki rysuje gag autorstwa Jana Mazura (warto może wspomnieć, że twórcy całej koncepcji tego zinu), o uległości w związkach. Olga też opowiada o związkach. Jej planszę można zobaczyć na jej blogu. Komiks Dema jest surrealistyczną scenką o wojsku, a mój zrealizowanym wreszcie pragnieniem zrobienia komiksu o zombie.

Gdy kilka miesięcy później podczas MFKiG wyszedł numer już z grzbietem i z innymi pracami (powtórzone zostały tylko komiksy moje i Roberta), różnice w stylu okazały się jeszcze większe. Co ciekawe, wydawca Paweł Timofiejuk i scenarzysta Grzegorz Janusz nie rysują na co dzień, a zrobili bardzo udane prace.

Okładka zina po lewej, po prawej Hurra z grzbietem. Kliknij w obrazek, by powiększyć.

Bardzo żałuję, że Hurra nie doczekało się jakiegokolwiek echa w środowisku, żadnej recenzji, ani nawet forumowej dyskusji. Bo żartobliwy manifest to jedno, ale eksperyment ten dotknął ważnej kwestii, a nawet dwóch. 

Pierwsza kwestia - Hurra uderza w polski kompleks "Ja im pokażę jak dobrze potrafię narysować". Kompleks spod którego większość rysowników znanych z indywidualnego stylu wychodzi latami, czując presję niewidzialnego mitycznego czytelnika i recenzenta w jednym, który wymaga wspaniałego, doskonałego technicznie rysunku. Dopiero przedarcie się przez ten fantazmat pozwala na poszukiwanie własnego stylu. Nie jest to z mojej strony przesada, bo słyszałem o tym od kilku bardzo cenionych rysowników i sam do niedawna miałem z tym problem (komiksy Pół prawda / pół fikcja i A beautiful shambles były właśnie na ten kompleks antidotum).

Druga kwestia - w dobie internetu komiks i jedno- lub kilkukadrowy cartoon potrafią żyć w świadomości tłumów dzięki agregatom memów i Facebookowi. Autorzy widzą, jak ich plansze albo paski są oglądane i "lajkowane" lub "wykopywane" przez tysiące osób, które nie mają pojęcia kto je zrobił. Dla widowni nieważny jest autor, nieważna jest technika, a wyłącznie pytanie: rozbawi - nie rozbawi? Nie wiem jak teraz sprawa ma się w środowisku komiksowym, ale swego czasu dyskusja o komiksach Dema była na poziomie czy manga to komiks, czy nie komiks, i czy Dema można lubić, czy ignorować jako coś niekomiksowego. Czy popularność jest jakimś kryterium legitymizującym w obecnej dobie? Zwłaszcza, że dla mnie Ptaki w kosmosie, czyli paski Dema ze spajającym je autobiograficznym komentarzem (może jest zmyślony, ale tworzy bogaty kontekst emocjonalno intelektualny) jest jednym z lepszych albumów polskich, jakie miałem w rękach w ostatnich latach. O samej tej kwestii można by pisać całe książki. 

Tym bardziej nie rozumiem milczenia po Hurra. Cieszę się niemniej, że wziąłem w tym udział, bo takie ćwiczenie daje dużo do myślenia pod względem komponowania plansz, szukania syntetycznych, zrozumiałych dla odbiorcy znaków i skupienia się na treści. Odsyłam do wpisu o tym, jak robiłem warsztaty z patyczakami dla gimnazjalistów, tam są kolejne przykłady komiksów, jak i dodatkowa porcja teorii.

A teraz, dla tych którzy przebrnęli, mój komiks, Zaliczyć zgon.

Można go przeczytać  

TU.

Z uwag: Jest to autonomiczna całość, a nie odcinek, a podtytuł pochodzi z piosenki Deftones.